Οι «ψυχο-παγίδες» του Facebook

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν κάνει μέρος της καθημερινότητάς τους το Facebook και τα άλλα δημοφιλή δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης.

Οπως όμως συμβαίνει συνήθως, έτσι και εδώ η κακή χρήση των κοινωνικών δικτύων μπορεί, σύμφωνα με ειδικούς, να προκαλέσει διάφορα ψυχολογικά προβλήματα στους χρήστες. 

Επιστήμονες της μη κυβερνητικής οργάνωσης Κοινωνία της Νευροψυχανάλυσης ολοκλήρωσαν πριν από λίγες εβδομάδες μια έρευνα στην οποία διαπίστωσαν ότι δύο στους τρεις χρήστες κοινωνικών δικτύων υπερβάλλουν στα όσα γράφουν για τον εαυτό τους, γεγονός που οδηγεί στην εμφάνιση σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων, τα οποία ξεκινούν από την εκδήλωση συναισθημάτων ενοχής και ντροπής, συνεχίζουν με την εμφάνιση κατάθλιψης και χτυπούν ακόμη και την πόρτα της παράνοιας. 

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι περισσότεροι χρήστες δημιουργούν μια ψεύτικη περσόνα η οποία απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Οι χρήστες αναφέρουν ότι διαθέτουν γνώσεις και ικανότητες που δεν έχουν αλλά και ότι διάγουν έναν βίο ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με την πραγματικότητα.

 Οταν ωστόσο κλείνουν τον υπολογιστή τους, έρχονται αντιμέτωποι με τον αληθινό εαυτό τους και την πραγματική τους ζωή και αδυνατώντας να διαχειριστούν την απόσταση της εικονικής από την πραγματική τους υπόσταση εκδηλώνουν ψυχολογικά προβλήματα. 

Αμεση επίδραση 

Ειδικοί του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ και του Πανεπιστημίου Κολούμπια παρακολούθησαν χίλιους χρήστες του Facebook. Διαπίστωσαν ότι μόλις πέντε λεπτά ενασχόλησης με το Facebook είναι αρκετά για να επιδράσουν ψυχικά στον χρήστη.

 Σύμφωνα με τους ερευνητές, αρκούν πέντε λεπτά παραμονής στο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο για να εκτοξευθούν ο εγωισμός και το επίπεδο αυθορμητισμού ενός χρήστη.

 Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτή η απότομη αλλαγή διάθεσης μπορεί να κάνει τον χρήστη να χάσει τον έλεγχο σε διάφορα επίπεδα. Μπορεί, δηλαδή, να εμφανίσει επιθετικές ή ακόμη και βίαιες συμπεριφορές, ενώ είναι πιθανόν να τον κάνει να τρώει περισσότερο και μάλιστα παχυντικές τροφές. Μπορεί επίσης να τον οδηγήσει σε παράτολμες οικονομικά αποφάσεις με αποτέλεσμα να χάσει πολλά χρήματα.

 Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται ευρήματα σύμφωνα με τα οποία η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του ελέγχου ενός ατόμου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, βασική αιτία για την τόσο γρήγορη και δραστική επίδραση των κοινωνικών δικτύων στον ψυχισμό ενός χρήστη είναι το γεγονός ότι η επικοινωνία είναι απρόσωπη.

 Οπως υποστηρίζουν, όταν επικοινωνούν δύο άτομα πρόσωπο με πρόσωπο υπάρχουν διάφοροι κοινωνικοί και άλλοι κανόνες οι οποίοι εμποδίζουν συνήθως την άμεση και έντονη αλλαγή της ψυχικής τους κατάστασης.

 Οταν όμως η επικοινωνία είναι απρόσωπη και γίνεται ηλεκτρονικά, όλοι αυτοί οι κανόνες «αδυνατίζουν», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ερευνητές.

 Οι χρήστες τείνουν να παρουσιάζουν μόνο τα θετικά σημεία του εαυτού τους, με τον βαθμό θετικότητας να αυξάνεται από τα υποστηρικτικά μηνύματα και γενικά την αποδοχή των άλλων χρηστών με τους οποίους επικοινωνούν.

Ετσι αυξάνεται η αυτοεκτίμηση του χρήστη σε βαθμό τέτοιον ώστε να μειώνονται πολύ οι προσωπικές του άμυνες και να χάνει τον έλεγχο αναπτύσσοντας επικίνδυνες για τον ίδιο και τους άλλους συμπεριφορές.