Της Μανώλιας Κίτσου
Όταν μένει κανείς άνεργος η ζωή του γίνεται μουντή, γκρίζα. Η απαισιοδοξία βασιλεύει και ο φόβος του άγνωστου μέλλοντος γίνεται τεράστιος. Αν είσαι Έλληνας άνεργος στην Ελλάδα και δικαιούσαι επίδομα ανεργίας οι μηνιαίες σου αποδοχές θα φτάνουν τα 360 ευρώ, εκτός αν έχεις προστατευόμενα μέλη, παιδιά και σύζυγο οπότε -τυχερέ- έχεις μια προσαύξηση 10% για τον καθένα. Στην Ελβετία όμως, η ανεργία δεν είναι έτσι. Δεν είναι καν όπως φαντάζεστε και, ναι, ζηλέψτε υπεύθυνα.
Ο Γιάννης Δ. δούλευε σε πολυεθνική εταιρία στην Ελλάδα. Η θέση του ήταν υψηλή, υπεύθυνος σχεδιασμού προϊόντων. Για τα μέτρα της ψωροκώσταινας τα λεφτά αρκετά καλά. Το 2009 η εταιρία του, του πρόσφερε την ίδια ακριβώς θέση στην Ελβετία. Τα λεφτά εντυπωσιακά καλά. Και πήγε. Και δεν το μετάνιωσε ποτέ. «Στην Ελβετία βρέθηκα επειδή η εταιρία, μου το πρότεινε. Τα λεφτά ήταν πολύ καλά, όχι απλά για τα επίπεδα της Ελλάδας αλλά και για την ίδια την Ελβετία. Ήταν δυόμιση φορές μεγαλύτερος ο μισθός μου εκεί από αυτόν που έπαιρνα στην Ελλάδα. 7.000 ευρώ καθαρά».
Η Ελβετία δεν του άρεσε απλά, την βρήκε γαμάτη. Όλα γίνονταν έτσι όπως θα περίμενε κάποιος να του συμπεριφέρεται το κράτος στο οποίο πληρώνει φόρους. «Με το που βρίσκεις δουλειά στην Ελβετία σου δίνουν αυτομάτως και την άδεια παραμονής. Με αυτήν έχεις σχεδόν όλα τα δικαιώματα ενός Ελβετού πολίτη, εκτός από αυτό της ψήφου. Είσαι όμως, μόνιμος κάτοικος Ελβετίας. Αυτή η άδεια παραμονής μετά από 5 χρόνια αναβαθμίζεται αυτόματα και σου δίνει το δικαίωμα ακόμα και να ψηφίζεις σε επίπεδο καντονιού, κάτι σαν την δική μας περιφέρεια. Πλήρης ενσωμάτωση δεν γίνεται, δηλαδή δεν γίνεσαι ποτέ Ελβετός αλλά μπορείς να αισθάνεσαι ότι αποτελείς μέρος των αποφάσεων σε ένα μεγάλο βαθμό. Είναι πολύ ωραίο αυτό, να αισθάνεσαι ότι συμμετέχεις και δεν είσαι πάντα ο ξένος».
Όσο για τους φόρους τα πράγματα που μου είπε ακούγονται ιδανικά. «Στην Ελβετία η φορολογία είναι πολύ λιγότερη από ότι στην Ελλάδα, εξού και μαζεύονται εκεί όλοι οι πλούσιοι. Εγώ με τον μισθό που είχα, πλήρωνα 30% φόρο. Όσο δηλαδή ένας εργαζόμενος στην Ελλάδα, που ο μισθός του είναι 800 ευρώ. Οι Έλληνες που δουλεύουν στην Ελβετία έχουν καλές δουλειές, είναι γιατροί, ακαδημαϊκοί ή εργάζονται σε υπεύθυνα πόστα σε πολυεθνικές εταιρίες, δεν βρίσκεις εκεί μετανάστες σαν αυτούς που πηγαίνουν στην Γερμανία».
Μετά από 18 μήνες δουλειάς απολύθηκε. Και τα δύσκολα άρχισαν. Ή μήπως όχι;
Η περίοδος που μπορεί κανείς να παίρνει επίδομα ανεργίας στην Ελβετία είναι 21 μήνες με την προϋπόθεση πως έχει εργαστεί στην χώρα για 18 μήνες τουλάχιστον. Συνολικά 400 εργάσιμες ημέρες, εξαιρουμένων γιορτών και αδειών. «Μόλις απολύθηκα μου έδωσαν ένα χαρτί από την δουλειά ότι από την στιγμή εκείνη δεν ήμουν εργαζόμενος της εταιρίας αυτής. Με αυτό το χαρτί και την άδεια παραμονής μου στην χώρα, πήγα και γράφτηκα στο ταμείο ανεργίας. Η διαδικασία της εγγραφής πήρε ένα τέταρτο της ώρας. Εκεί στο γραφείο που πήγα, μου όρισαν έναν σύμβουλο, τον οποίο έπρεπε να επισκέπτομαι. Αυτός δεν ψάχνει δουλειές αντί για σένα, τουλάχιστον σε εμένα δεν συνέβαινε αυτό».
Photo via Flickr user fdecomite
«Η υποχρέωση που είχα ήταν να συμπληρώνω κάθε μήνα ένα χαρτί. Πρόκειται για ένα excel στο οποίο συμπλήρωνα την αίτηση για δουλειά έχω κάνει, πότε, τι δουλειά είναι αυτή, με ποιόν τρόπο το έκανα. Αυτό το χαρτί έπρεπε να το παραδώσω μέσα στις πέντε πρώτες μέρες του επόμενου μήνα. Για παράδειγμα οι αιτήσεις του Σεπτεμβρίου καταγράφονται σε αυτό το χαρτί, το οποίο πρέπει να παραδοθεί στο ταμείο ανεργίας μέχρι τις 5 του Οκτώβρη. Το πόσες αιτήσεις πρέπει να κάνεις ως άνεργος, έχει να κάνει με το τι δουλειά έκανες πριν, και τι προσόντα έχεις. Π.χ. αν πρόκειται για έναν απολυμένο ανειδίκευτο εργάτη σε σούπερ μάρκετ, περιμένουν από αυτόν να κάνει γύρω στις 20 με 25 αιτήσεις για θέσεις εργασίας, με την λογική ότι δεν έχει πολλά προσόντα για να μπει σε μια δουλειά εξειδικευμένη. Εγώ ήμουν πολύ εξειδικευμένος, και έτσι δεν περίμεναν από εμένα να κάνω πάνω από 8 με 10 αιτήσεις το μήνα. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να σταματήσουν να σε πληρώνουν. Είναι υποχρεωμένοι να σε πληρώνουν μέχρι να βρεις δουλειά, για αυτό και ενδιαφέρονται να βλέπουν ότι κινείς τις διαδικασίες για εύρεση καινούριας εργασίας.
Ουσιαστικά, κάθεσαι σπίτι, συμπληρώνεις αιτήσεις και συναντιέσαι κάθε 6 με 7 εβδομάδες με τον σύμβουλό σου, και του λες πώς πάει η κατάσταση, πώς αισθάνεσαι, τι γίνεται, τι δουλειές έχεις ψάξει, αν έχεις πάει σε συνεντεύξεις, πώς πήγαν. Αυτά συνέβαιναν με τον δικό μου, που ήταν πάρα πολύ κουλ τύπος. Ήταν ιδιαίτερα συμπονετικός. Μου έλεγε "εντάξει καλά τα κάνεις, καλά τα πας, μην στεναχωριέσαι". Οι συναντήσεις μας διαρκούσαν πέντε λεπτά. Αυτή ήταν η δική μου η περίπτωση γιατί έχω ακούσει κι άλλες για συμβούλους που δεν σε αφήνουν σε χλωρό κλαρί».
Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο τα περιγράφει ο Γιάννης για να πούμε όλη την αλήθεια, απλά σε εκείνον είχαν μια ευτυχή ροή την οποία και εκμεταλλεύτηκε έως το τέλος της. Προφανώς και υπήρχαν κάποιες υποχρεώσεις που έπρεπε να τηρεί, αλλά άξιζαν τον κόπο αν σκεφτεί κανείς πως το επίδομα ανεργίας του, ανερχόταν στο ποσό των 5.000 ευρώ. «Το επίδομα ανεργίας είναι πάντα το 70% του τελευταίου σου μισθού, δηλαδή του μισθού που έχεις όταν σε απολύουν.
Το όριο είναι 140.000 φράγκα το χρόνο.
Ωστόσο, υπάρχουν θέσεις αντιπροέδρων εταιριών που βγάζουν 500.000 φράγκα ως εργαζόμενοι. Αν απολυθούν και γραφτούν στο ταμείο ανεργίας, το επίδομα τους εκ των πραγμάτων δεν γίνεται να είναι 350.000 φράγκα. Θα πάρουν όμως το ανώτερο που είναι 140.000. Λογικό. Στην Ελβετία υπάρχουν μισθοί που είναι 1 εκ. Δεν γίνεται να σου δίνει η ανεργία 700.000 φράγκα το χρόνο για να κάθεσαι και να ψάχνεις δουλειά. Γιατί το πιθανότερο είναι να μην θες να βρεις».
Αυτό που κάνει τον Γιάννη έναν ευτυχισμένο άνεργο είναι ότι κατά την περίοδο της ανεργίας του έκανε όλα τα ταξίδια που ήθελε, χωρίς να ενδιαφέρεται αν θα του φτάσουν τα χρήματα ή πόση άδεια πρέπει να πάρει από την δουλειά του. Παρ'όλα αυτά παραδέχεται οτι δεν ήταν σωστός ως προς το ταμείο ανεργίας και τις υποχρεώσεις του σε αυτό. «Εγώ δεν ήθελα να βρω δουλειά, τον περισσότερο χρόνο έλειπα διακοπές, η φίλη μου μου βρήκε την καινούρια μου δουλειά στην Γερμανία πλέον, εκείνη έκανε και τις αιτήσεις για μένα και εκείνη έγραφε και το χαρτί αυτό που ήμουν υποχρεωμένος να συμπληρώνω κάθε μήνα. Άλλωστε δεν χρειαζόταν καν να είμαι αυτοπροσώπως εκεί, υπήρχε ένα κουτί που πήγαινες και έβαζες το συμπληρωμένο αυτό χαρτί. Όσο πληρώνεσαι με το επίδομα ανεργίας, δεν μπορείς να φύγεις από την χώρα. Εγώ ταξίδευα και έκανα όλα αυτά τα πράγματα, ουσιαστικά παράνομα. Δεν μπορείς να πηγαίνεις διακοπές και παράλληλα να ψάχνεις για δουλειά. Αν ήθελα να πάω για συνέντευξη σε άλλη χώρα, ήμουν υποχρεωμένος να ζητήσω άδεια από τον σύμβουλό μου. Εγώ βέβαια ήμουν διακοπές διαρκώς στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στη Γαλλία και σε διάφορα άλλα μέρη και εννοείται πώς δεν του το έλεγα. Ξέρω άλλους ανέργους που οι σύμβουλοί τους, τους έπαιρναν τηλέφωνο, τους ρωτούσαν, πού είναι, πώς πάνε, τους ανακοίνωναν έκτακτες συναντήσεις και τέτοια πράγματα. Ιστορίες τρόμου. Εξαρτάται σε τι τύπο θα πέσεις. Ο δικός μου ήταν πολύ κουλ. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν είναι όλοι τόσο χαλαροί».
Στην Ελβετία δεν είναι όλα αγγελικά πλασμένα και στην υπηρεσία του πολίτη. Υπάρχει όμως η εξής απλή λογική. Το κράτος επειδή δεν θέλει να επιβαρυνθεί, βοηθά τον πολίτη να εξυπηρετείται. Πρόκειται για μια αλυσιδωτή αντίδραση που στόχο έχει μία ήρεμη κοινωνία χωρίς αναταράξεις, χωρίς δυστυχισμένους πολίτες και μιζέρια. Η αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη δεν αφήνει περιθώρια αδικίας, τουλάχιστον όχι σε τέτοιο βαθμό όσο ένας Έλληνας πολίτης βιώνει στην Ελλάδα, όπου το κράτος τον θεωρεί εξ ορισμού απατεώνα και κλέφτη. Η αξιοπρεπής διαβίωση των πολιτών έχει να κάνει με το ίδιο το κράτος και την εικόνα του. «Σε εμπιστεύονται γενικώς, δεν μπορούν να πιστέψουν ότι δεν θες να βρεις δουλειά. Όμως αν το καλοσκεφτείς, στην ουσία μπορείς να ζεις όλη σου την ζωή έτσι.
18 μήνες να δουλεύεις και 20 να κάθεσαι.
Στην Ελβετία μπορείς να κάνεις μια απλοϊκή δουλειά και να ζεις μια χαρά. Να ζεις καλά και ουσιαστικά να μην δουλεύεις τον μισό χρόνο της ζωής σου».
Από συνήθεια θέλησα να του κάνω την ανακεφαλαιωτική ερώτηση του πώς θα χαρακτήριζε την περίοδο της ανεργίας του στην Ελβετία, και πήρα την απάντηση που μου άξιζε. «Θαυμάσια. Όσοι έχω γνωρίσει που υπήρξαν άνεργοι εδώ κανείς δεν πέρασε άσχημα. Δεν έχεις άγχος καθόλου, τα λεφτά που παίρνεις εδώ ως επίδομα ανεργίας σου φτάνουν και σου περισσεύουν. Σου φτάνουν να ζήσεις και να πας διακοπές. Ας πούμε ένα μεσαίο επάγγελμα, ένας καθηγητής παίρνει 105.000 φράγκα, ενας αστυνομικός 180.000 φράγκα τον χρόνο. Ένα ενοίκιο σε τριάρι διαμέρισμα σε ένα ακριβό μέρος έχει 1000 ευρώ. Ακόμη και ανειδίκευτοι εργάτες, σερβιτόροι, μπάρμεν, άνθρωποι που δεν έχουν τελειώσει ούτε το σχολείο, βγάζουν 45.000 φράγκα για 8ωρη εργασία την ημέρα. Έχεις στην διάθεσή σου 2.500 ευρώ να κάνεις την ζωή σου. Τα τρόφιμα είναι όπως στην Ελλάδα, μπορείς να ζήσεις άνετα μια κανονική -όχι μία έξαλλη- ζωή, αν σκεφτείς ότι γλιτώνεις άλλα έξοδα όπως για παράδειγμα το ότι δεν χρειάζεται να έχεις αυτοκίνητο, οι συγκοινωνίες είναι υπέροχες.
Δεν ξέρω αν είναι καλό να τα γράψεις όλα αυτά γιατί μετά θα αρχίσουν κύματα μετανάστευσης στην Ελβετία».
ΠΗΓΗ: Vice.gr
Αηδίασα λιγάκι
ΑπάντησηΔιαγραφή