Ο Κινηματογραφικός Τρόμος Τώρα Αρχίζει να Ωριμάζει

Γράφει ο David Whelan

Είμαι εθισμένος στις ταινίες τρόμου. Τις αγαπώ πραγματικά. Και μάλλον και εσύ, έστω και αν δεν το παραδέχεσαι.

Αλλά η πρόσφατη φουρνιά των mainstream ταινιών τρόμου δεν ήταν και πολύ καλή. To Insidious, το Annabelle, το The Atticus Institute, ήταν όλα ουσιαστικά το ίδιο πράγμα με έναν διαφορετικό κουβά αίμα. Και πέρα από κλασσικά «μαθήματα» όπως «οι κούκλες είναι ανατριχιαστικές» και «αν κερατώσεις τον/την σύζυγό σου, έχεις αμαρτήσει και θα τιμωρηθείς», δεν θυμάμαι να αποκόμισα κάτι άλλο.

 

Ο κινηματογραφικός τρόμος γίνεται πιο δημοφιλής όταν δεν κινείται στα «γκρίζα», όταν ξέρουμε χωρίς να χρειάζεται να το παλέψουμε ιδιαίτερα, ποιος είναι ο κακός και ποιος ο καλός. Όταν τα πράγματα είναι απλά και ωραία. Η όμορφη, έξυπνη κοπέλα με όνειρα να πάει στο πανεπιστήμιο; Καλή. Ο David Arquette; Καλός. Ο κλόουν με τις μικρές λεπίδες για δόντια; Κακός, πολύ κακός. 

Όταν πέφτουν οι τίτλοι τέλους, όλοι έχουν είτε σφαγιαστεί ανηλεώς, είτε επιστρέψει στην καθημερινότητά τους, λες και έχουν πάθε βαριά αμνησία και έχουν ξεχάσει τελείως εκείνο το ορμητικό καλοκαίρι κατά το οποίο σφάχτηκαν οι δικοί τους από κάποιον πρώην γκόμενο. Αλλά δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Ο τρόμος μπορεί να είναι ένα περίπλοκο είδος που μπορεί να σε κάνει να κλάψεις αλλά και να κατουρήσεις τα παντελόνια σου. 

 

Ταινίες όπως το Psycho και το Rosemary's Baby για παράδειγμα, είναι τρομακτικές επειδή βασίζονται στον ρεαλισμό και αρνιούνται να επιτρέψουν στην υπερβολή μας κατάστασης να ελέγξει τα πράγματα. Είναι ταινίες που πήγαν κόντρα στο ρεύμα και δημιούργησαν τους δικούς τους νόμους, χωρίς να έχουν ηλίθιες σκηνές όπως αυτή από το Troll 2, που είναι για μένα η καλύτερη-χειρότερη σκηνή στην ιστορία του κινηματογράφου. Και το λέω υπεύθυνα, μιας και έχω δει το Leprechaun 4: In Space και άρα ξέρω. 

 

Ο τρόμος έχει την δύναμη να μας δείξει πόσο άσχημοι και κακοί μπορούμε να γίνουμε ο ένας απέναντι στον άλλον και όχι απλά να μας δείξει πόσο τρομακτικοί είναι κάποιοι φανταστικοί δαίμονες. Και ο ανεξάρτητος κινηματογράφος τρόμου, έχει πρόσφατα ωριμάσει εντυπωσιακά, αφήνοντας πίσω του τις παλιές παραδόσεις και εμβαθύνοντας στο σκότος της ανθρώπινης φύσης. 

 

«Συνεχίζω να βλέπω σύγχρονες ταινίες τρόμου παρά το ότι με απογοητεύουν συνέχεια», δήλωσε πρόσφατα στο "The Cut" η Jennifer Kent, σκηνοθέτης του The Babadook. «Το ότι είναι μια ταινία τρόμου, δεν σημαίνει ότι η ταινία δεν μπορεί να έχει κάποιο βάθος. Πιστεύω πως πολλοί κινηματογραφιστές που ασχολούνται με τον τρόμο στις μέρες μας, δεν το κάνουν και για τους καλύτερους λόγους, θέλουν απλά το χρήμα».

 

Ο Robert Florence, σκηνοθέτης της σκωτσέζικης ταινίας τρόμου The House of Him συμφωνεί. «Νομίζω ότι είναι πάντα δύσκολο να ασχολείσαι με τα βαθύτερα νοήματα όταν φτιάχνεις μια ταινία για το mainstream» μου είπε. «Το είδαμε να γίνεται με το Descent που ήταν μια εξαιρετική ταινία τρόμου με ένα εκπληκτικό τέλος, το οποίο όμως έπρεπε να αλλαχθεί για να αρέσει στο mainstream Αμερικάνικο κοινό. Τα κινηματογραφικά στούντιο προφανώς και έχουν τις ανησυχίες τους και έχουν στο μυαλό τους τα λεφτά, αλλά το κοινό είναι έτοιμο και για άλλα πράγματα».

Ο τρόμος λοιπόν, είναι πλέον να βλέπεις την Amelia της Essie Davis να παραμελεί συνεχώς τον γιό της τον Samuel στο Babadook, μέχρι την στιγμή που τρελαίνεται. Είναι το να βλέπεις την Anna στο The House of Him να κοιτάει την κάμερα και να ψιθυρίζει ότι «στο τέλος με σκοτώνει». Δεν είναι πλέον να βλέπεις τον Johnny Depp να χάνεται μέσα σε μια τρύπα στο κρεβάτι του και να εκτοξεύεται στο ταβάνι μέσα σε μια έκρηξη αίματος. Είναι σίγουρα διασκεδαστικό, αλλά είναι απλά μια φάση για ποπ κορν. 

 

Συχνά, οι ταινίες τρόμου που σου μένουν – το Shining, το Let the Right One In, ακόμα και το Texas Chainsaw Massacre – έχουν ως οπτική τους αυτήν της γυναίκας. «Είναι μια κριτική στους άντρες», λέει ο Florence για την ταινία του. «Σίγουρα είναι μια ταινία κατά των αντρών και δεν αισθάνομαι άβολα να το λέω αυτό. Δεν μισώ εγώ τους άντρες απαραίτητα, αλλά η ταινία ναι, τους μισεί. Τους μισεί ολοκληρωτικά». 

 

«Δεν αισθάνομαι ιδιαίτερα άνετα να μιλάω για την θεματική της ταινίας, γιατί είμαι άντρας και το μεγαλύτερο μέρος του μηνύματος του The House of Him είναι πως πρέπει να ακούς τις γυναίκες. Να το βουλώνεις, να ακούς τις γυναίκες, να τις αφήνεις να σε βοηθάνε και να εμπιστεύεσαι τις εμπειρίες τους». 

 

Τα παραπάνω βέβαια δεν σημαίνουν απαραίτητα πως μια σειρά όπως το Paranormal Activity, με την πρώτη ταινία να φτιάχνεται για 15,000 δολάρια και να «πιάνει» 190 εκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις, δεν είναι καλή ή δεν αξίζει τον κόπο, έστω και αν δεν έχει και πολλά να σου πει. Απλά για μένα, ο καλύτερος τρόμος είναι αυτός που καταφέρνει να «παίξει» άσχημα τόσο με το μυαλό σου όσο και με την καρδιά σου.

 Το πραγματικό τέρας σε αυτές τις σύγχρονες ταινίες δεν είναι κάποιο φάντασμα ή κάποιος δαίμονας. Τα τέρατα είναι οι άνθρωποι – κυρίως οι άντρες – και οι ψυχικές ασθένειες. Στο Babadook η Amelia πάσχει από κάτι που μοιάζει με μετατραυματικό στρες ή με κατάθλιψη. Η απειλή έρχεται από μέσα, όχι από έξω. Όταν μια ταινία ξέρει τι ζητάει, όταν δεν περιφέρεται απλά από την μια τρομακτική στιγμή στην άλλη σαν μέθυσος σε μπαρ, τότε την υποστηρίζουμε, μπαίνουμε σε αυτήν. Και η επιτυχία του Babadook το αποδεικνύει. 

 

Το να κατηγοριοποιείς αυτές τις ταινίες με έναν τρόπο που τις βάζει δίπλα στον εμπορικό τρόμο είναι κάπως μειωτικό για αυτές. Είναι περίπου σαν να λες ότι το Star Wars και το Primer είναι συγκρίσιμα επειδή και οι δύο ταινίες είναι επιστημονικής φαντασίας. Το ένα είδος τρόμου υπάρχει βασικά για να διασκεδάζει τον θεατή παρέχοντάς του ακριβώς αυτά που περιμένει. Το άλλο χρησιμοποιεί γνωστές θεματικές ως μέσο για να αποκαλύψει κάτι καινούργιο. «Δεν μου αρέσει η οποιαδήποτε κουβέντα αφορά την αποδόμηση του τρόμου», λέει ο Florence. «Με ενοχλούν αφάνταστα τέτοιες συζητήσεις. Απλά ακουμπήσαμε σε γνωστές αλληγορικές θεματικές του είδους για να εξερευνήσουμε μερικά πολύ σοβαρά ζητήματα». Σίγουρα πρόκειται για μια διαδικασία με ιδιαίτερες ισορροπίες. 

 

Ο Florence ήθελε να φτιάξει μια ταινία ξεκάθαρα Βρετανική, που θα είχε μια πραγματικά «αληθινή» ατμόσφαιρα, με απλές καθημερινές εικόνες που δεν συναντάς συχνά σε ταινίες τρόμου, μια ταινία που θα έμενε μακριά από την καρτουνίστικη φαντασία που ενίοτε συναντά κανείς στο εν λόγω είδος. Και αυτό ακριβώς έκανε. Η ταινία του, που ουσιαστικά είναι ένα slasher, είναι τρομακτική γιατί γίνεται τόσο πιστευτή. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα καρτουνίστικο όταν μπαίνεις στα λημέρια της ενδοοικογενειακής βίας.

 ΠΗΓΗ: VICE