Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής: Πειστικές επιστημονικές απαντήσεις από εννέα κορυφαίους επιστήμονες Κάθε φορά που ένας ασθενής απολαμβάνει κάποια από τις επαναστατικές βιοτεχνολογικές θεραπείες, ίσως θα πρέπει προηγουμένως να έχει απαντήσει, σε μια σειρά από πιθανά ηθικά ζητήματα που γεννούν οι σύγχρονες θεραπείες, τόσο στους επιστήμονες όσο και στους ίδιους τους ασθενείς. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσα […]
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής: Πειστικές επιστημονικές απαντήσεις από εννέα κορυφαίους επιστήμονες
Κάθε φορά που ένας ασθενής απολαμβάνει κάποια από τις επαναστατικές βιοτεχνολογικές θεραπείες, ίσως θα πρέπει προηγουμένως να έχει απαντήσει, σε μια σειρά από πιθανά ηθικά ζητήματα που γεννούν οι σύγχρονες θεραπείες, τόσο στους επιστήμονες όσο και στους ίδιους τους ασθενείς.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσα νέα διλήμματα έχουν τεθεί επί τάπητος τα τελευταία χρόνια, μετά την εφαρμογή επιστημών όπως η βιολογία, η γενετική, η βιοτεχνολογία και η βιοϊατρική.
- Μπορεί κανείς να διαλέξει το φύλο του μωρό του ή το χρώμα των ματιών του;
- Πότε μπορεί να επιτραπεί η κλωνοποίηση και για ποιους λόγους;
- Οι νέοι κοινωνικοί και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί πρέπει να αναδιαμορφώσουν το οικογενειακό δίκαιο;
Κορυφαίοι επιστήμονες που απαρτίζουν την νέο διορισθείσα Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής καλούνται να λύσουν αυτούς τους γρίφους που δημιουργεί το σύγχρονο επιστημονικό περιβάλλον. Και όλοι παραδέχονται πως με την εξέλιξη των κοινωνιών και την πρόοδο της επιστήμης η βιοηθική θα διαδραματίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης στόχος της επιτροπής είναι να εξετάζει τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν σήμερα τη δημόσια υγεία και να γνωμοδοτεί πάνω σε αυτά. «Στην εποχή μας οι πολίτες έχουν ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τη στενή σχέση των εφαρμογών των βιολογικών επιστημών με τις σύγχρονες κοινωνικές αξίες. Αυτή είναι και η δική μας αποστολή, αφενός να παρέχουμε έγκυρη ενημέρωση των πολιτών σε μείζονα ερωτήματα, αφετέρου να υποστηρίξουμε τις συναφείς κρατικές πολιτικές».
Η Επιτροπή που συγκροτείται από εννέα κορυφαίους επιστήμονες, οι οποίοι ορίζονται με απόφαση του Πρωθυπουργού (*) έχει στόχο να παρέχει αποκλειστικά συμβουλευτικές αρμοδιότητες, απευθυνόμενη, είτε με δική της πρωτοβουλία είτε εφόσον της ζητηθεί, προς οποιοδήποτε όργανο της Πολιτείας. Θα αποτελεί το εγχώριο Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θωρακίζοντας το σύστημα Υγείας και τους λειτουργούς του αλλά και τους ίδιους του ασθενείς.
Ψηλά στην ατζέντα η επιδημία Έμπολα
Δυστυχώς η επιδημία Έμπολα εκτός των θανάτων, του φόβου και των άλλων δεινών που έχει προκαλέσει στην παγκόσμια κοινότητα, είναι υπεύθυνη και για μια σειρά από σοβαρά ηθικά ζητήματα που ζητούν πειστικές επιστημονικές απαντήσεις.
Η ιδιομορφία αυτής της ασθένειας, όσο αφορά την διαχείριση των περιστατικών, έχει «γεννήσει» πολλούς ηθικούς προβληματισμούς στους επιστήμονες και ιδιαίτερα στο επιστημονικό προσωπικό του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ΕΚΕΠΥ που έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την αντιμετώπιση των πιθανών κρουσμάτων στην Ελλάδα.
Ο διευθυντής του ΚΕΕΛΠΝΟ, κ. Θεόδωρος Παπαδημητρίου χαιρέτισε την νέα σύνθεση της Επιτροπής, τονίζοντας πως «στην πραγματικότητα πρόκειται για Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε μια δύσκολη εποχή» και δεσμεύτηκε ότι κάθε υγειονομική διάταξη του ΚΕΕΛΠΝΟ που αφορά σε θέματα δημόσιας υγείας, θα τίθεται υπόψη της Επιτροπής προκειμένου αυτή να γνωμοδοτεί.
«Υπάρχει μια τάση να συρρικνώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν τίθεται το σοβαρό θέμα της υγειονομικής ασφάλειας. Αναφύονται προβλήματα συνεχώς, όπως για παράδειγμα έως ποιο σημείο θα πρέπει να περιορίζουμε τον άνθρωπο και να του στερούμε βασικές ελευθερίες» ανέφερε χαρακτηριστικά . «Το ΚΕΕΛΠΝΟ» τόνισε, «το οποίο έρχεται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωπο με ζητήματα που άπτονται της ηθικής στην αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών θα ζητά τις απόψεις της Επιτροπής προκειμένου η Ελλάδα να μην πέφτει στην παγίδα της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων».
Εκτός από το επίμαχο θέμα της πιθανής και αναγκαστικής καραντίνας των ασθενών και της απομόνωσής τους επί 20ημέρου, ο πρόεδρος του ΕΚΕΠΥ, κ. Πάνος Ευσταθίου, για όλο αυτό το διάστημα που έχει ενσκήψει ο ιός Έμπολα, ανέφερε άλλα τέσσερα βασικά ζητήματα που απασχολούν τους επιστημονικούς φορείς: «το θέμα της χορήγησης εμβολίων που παράγονται με συνοπτικές διαδικασίες, το θέμα της χορήγησης φαρμάκων που βρίσκονται σε πειραματικά στάδια, η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάθε κράτους μέλους να εξασφαλίσει το δικαίωμα των εθελοντών επαγγελματιών υγείας στην περίθαλψη καθώς και το ζήτημα της επιστροφής τους στην πατρίδα τους». Όλα αυτά τα θέματα θα πρέπει να απαντηθούν με όφελος τόσο στην ανθρώπινη υγεία όσο και στη διατήρηση του επιστημονικού κύρους.
Ειδικότερα για τον ιό Έμπολα, επισημάνθηκε από τους ειδικούς πως o κίνδυνος εμφάνισης κρουσμάτων στην Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα είναι υπαρκτός και αυξάνει όσο η επιδημία δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο στις χώρες της Δυτικής Αφρικής και όσο δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία ή εμβόλιο.
Τι θα απασχολήσει προσεχώς την Επιτροπή Βιοηθικής
Υπάρχουν ωστόσο και μια σειρά από άλλα θέματα που χρήζουν διευκρινήσεων από τους επιστήμονες που απαρτίζουν την Επιτροπή . Ο κ. Στεφανάδης αναφέρθηκε τόσο στον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας αλλά και στο ζήτημα της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ασθενών, στην περίπτωση της δημοσιοποίησης της λίστας αναμονής χειρουργείων των δημόσιων νοσοκομείων. Αν και ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας του ασθενούς παρουσιάζει πλεονεκτήματα που έχουν σχέση με την υγεία των ασθενών και την καλύτερη λειτουργία των δομών υγείας, προκύπτουν προβλήματα βιοηθικής σε σχέση με το ιατρικό απόρρητο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, εξήγησε ο κ. Στεφανάδης.
Οικογενειακό Δίκαιο και Υποβοηθουμένη Αναπαραγωγή τα άλλα θέματα της ατζέντας
Ειδικότερα για το οικογενειακό δίκαιο στη χώρα μας, ο κ. Στεφανάδης επισήμανε πως «αν και είναι φυσικό, προσαρμόζεται κατά καιρούς ανάλογα με τους κοινωνικούς και πολιτισμικούς μετασχηματισμούς, όπως επίσης ανάλογα με το διεθνές περιβάλλον αλλά και με τις προόδους της επιστήμης. Στις πρόσφατες συζητήσεις για το νέο νομοθετικό πλαίσιο θα πρέπει να περιληφθούν στο υπό διαμόρφωση νομοθέτημα οι δικλείδες ασφαλείας που θα κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των προσώπων στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων. Επίσης, θα πρέπει να διασαφηνίζεται, από πλευράς βιοηθικής, η χρήση της νέας τεχνολογίας και γενικότερα των νέων επιστημονικών εξελίξεων στο οικογενειακό δίκαιο».
Ένα ακόμη σημαντικό θέμα της εποχής μας είναι αυτό της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και το θέμα ελέγχου της έχει τεθεί επανειλημμένα από την Επιτροπή. Ερωτήματα όπως αν έχει δικαίωμα ένα παιδί που γεννήθηκε με δωρεά σπέρματος ή ωαρίου να γνωρίσει από πού κατάγεται το γενετικό υλικό του αλλά και ως πού εκτείνονται τα όρια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της ευγονικής είναι μερικά από τα ζητήματα που μόνο φιλοσοφικά δεν πρέπει να παραμείνουν.
Ύστερα από τη σχετική της Σύσταση της 10.6.2013, η αρμόδια Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ανασυγκροτήθηκε και προχώρησε ήδη σε εξαγγελίες για την ενεργοποίηση των διαδικασιών ελέγχου και αδειοδότησης των κλινικών που πραγματοποιούν εξωσωματικές γονιμοποιήσεις.
Κάθε φορά που ένας ασθενής απολαμβάνει κάποια από τις επαναστατικές βιοτεχνολογικές θεραπείες, ίσως θα πρέπει προηγουμένως να έχει απαντήσει, σε μια σειρά από πιθανά ηθικά ζητήματα που γεννούν οι σύγχρονες θεραπείες, τόσο στους επιστήμονες όσο και στους ίδιους τους ασθενείς.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσα νέα διλήμματα έχουν τεθεί επί τάπητος τα τελευταία χρόνια, μετά την εφαρμογή επιστημών όπως η βιολογία, η γενετική, η βιοτεχνολογία και η βιοϊατρική.
- Μπορεί κανείς να διαλέξει το φύλο του μωρό του ή το χρώμα των ματιών του;
- Πότε μπορεί να επιτραπεί η κλωνοποίηση και για ποιους λόγους;
- Οι νέοι κοινωνικοί και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί πρέπει να αναδιαμορφώσουν το οικογενειακό δίκαιο;
Κορυφαίοι επιστήμονες που απαρτίζουν την νέο διορισθείσα Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής καλούνται να λύσουν αυτούς τους γρίφους που δημιουργεί το σύγχρονο επιστημονικό περιβάλλον. Και όλοι παραδέχονται πως με την εξέλιξη των κοινωνιών και την πρόοδο της επιστήμης η βιοηθική θα διαδραματίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης στόχος της επιτροπής είναι να εξετάζει τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν σήμερα τη δημόσια υγεία και να γνωμοδοτεί πάνω σε αυτά. «Στην εποχή μας οι πολίτες έχουν ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τη στενή σχέση των εφαρμογών των βιολογικών επιστημών με τις σύγχρονες κοινωνικές αξίες. Αυτή είναι και η δική μας αποστολή, αφενός να παρέχουμε έγκυρη ενημέρωση των πολιτών σε μείζονα ερωτήματα, αφετέρου να υποστηρίξουμε τις συναφείς κρατικές πολιτικές».
Η Επιτροπή που συγκροτείται από εννέα κορυφαίους επιστήμονες, οι οποίοι ορίζονται με απόφαση του Πρωθυπουργού (*) έχει στόχο να παρέχει αποκλειστικά συμβουλευτικές αρμοδιότητες, απευθυνόμενη, είτε με δική της πρωτοβουλία είτε εφόσον της ζητηθεί, προς οποιοδήποτε όργανο της Πολιτείας. Θα αποτελεί το εγχώριο Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θωρακίζοντας το σύστημα Υγείας και τους λειτουργούς του αλλά και τους ίδιους του ασθενείς.
Ψηλά στην ατζέντα η επιδημία Έμπολα
Δυστυχώς η επιδημία Έμπολα εκτός των θανάτων, του φόβου και των άλλων δεινών που έχει προκαλέσει στην παγκόσμια κοινότητα, είναι υπεύθυνη και για μια σειρά από σοβαρά ηθικά ζητήματα που ζητούν πειστικές επιστημονικές απαντήσεις.
Η ιδιομορφία αυτής της ασθένειας, όσο αφορά την διαχείριση των περιστατικών, έχει «γεννήσει» πολλούς ηθικούς προβληματισμούς στους επιστήμονες και ιδιαίτερα στο επιστημονικό προσωπικό του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ΕΚΕΠΥ που έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την αντιμετώπιση των πιθανών κρουσμάτων στην Ελλάδα.
Ο διευθυντής του ΚΕΕΛΠΝΟ, κ. Θεόδωρος Παπαδημητρίου χαιρέτισε την νέα σύνθεση της Επιτροπής, τονίζοντας πως «στην πραγματικότητα πρόκειται για Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε μια δύσκολη εποχή» και δεσμεύτηκε ότι κάθε υγειονομική διάταξη του ΚΕΕΛΠΝΟ που αφορά σε θέματα δημόσιας υγείας, θα τίθεται υπόψη της Επιτροπής προκειμένου αυτή να γνωμοδοτεί.
«Υπάρχει μια τάση να συρρικνώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν τίθεται το σοβαρό θέμα της υγειονομικής ασφάλειας. Αναφύονται προβλήματα συνεχώς, όπως για παράδειγμα έως ποιο σημείο θα πρέπει να περιορίζουμε τον άνθρωπο και να του στερούμε βασικές ελευθερίες» ανέφερε χαρακτηριστικά . «Το ΚΕΕΛΠΝΟ» τόνισε, «το οποίο έρχεται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωπο με ζητήματα που άπτονται της ηθικής στην αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών θα ζητά τις απόψεις της Επιτροπής προκειμένου η Ελλάδα να μην πέφτει στην παγίδα της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων».
Εκτός από το επίμαχο θέμα της πιθανής και αναγκαστικής καραντίνας των ασθενών και της απομόνωσής τους επί 20ημέρου, ο πρόεδρος του ΕΚΕΠΥ, κ. Πάνος Ευσταθίου, για όλο αυτό το διάστημα που έχει ενσκήψει ο ιός Έμπολα, ανέφερε άλλα τέσσερα βασικά ζητήματα που απασχολούν τους επιστημονικούς φορείς: «το θέμα της χορήγησης εμβολίων που παράγονται με συνοπτικές διαδικασίες, το θέμα της χορήγησης φαρμάκων που βρίσκονται σε πειραματικά στάδια, η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάθε κράτους μέλους να εξασφαλίσει το δικαίωμα των εθελοντών επαγγελματιών υγείας στην περίθαλψη καθώς και το ζήτημα της επιστροφής τους στην πατρίδα τους». Όλα αυτά τα θέματα θα πρέπει να απαντηθούν με όφελος τόσο στην ανθρώπινη υγεία όσο και στη διατήρηση του επιστημονικού κύρους.
Ειδικότερα για τον ιό Έμπολα, επισημάνθηκε από τους ειδικούς πως o κίνδυνος εμφάνισης κρουσμάτων στην Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα είναι υπαρκτός και αυξάνει όσο η επιδημία δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο στις χώρες της Δυτικής Αφρικής και όσο δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία ή εμβόλιο.
Τι θα απασχολήσει προσεχώς την Επιτροπή Βιοηθικής
Υπάρχουν ωστόσο και μια σειρά από άλλα θέματα που χρήζουν διευκρινήσεων από τους επιστήμονες που απαρτίζουν την Επιτροπή . Ο κ. Στεφανάδης αναφέρθηκε τόσο στον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας αλλά και στο ζήτημα της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ασθενών, στην περίπτωση της δημοσιοποίησης της λίστας αναμονής χειρουργείων των δημόσιων νοσοκομείων. Αν και ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας του ασθενούς παρουσιάζει πλεονεκτήματα που έχουν σχέση με την υγεία των ασθενών και την καλύτερη λειτουργία των δομών υγείας, προκύπτουν προβλήματα βιοηθικής σε σχέση με το ιατρικό απόρρητο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, εξήγησε ο κ. Στεφανάδης.
Οικογενειακό Δίκαιο και Υποβοηθουμένη Αναπαραγωγή τα άλλα θέματα της ατζέντας
Ειδικότερα για το οικογενειακό δίκαιο στη χώρα μας, ο κ. Στεφανάδης επισήμανε πως «αν και είναι φυσικό, προσαρμόζεται κατά καιρούς ανάλογα με τους κοινωνικούς και πολιτισμικούς μετασχηματισμούς, όπως επίσης ανάλογα με το διεθνές περιβάλλον αλλά και με τις προόδους της επιστήμης. Στις πρόσφατες συζητήσεις για το νέο νομοθετικό πλαίσιο θα πρέπει να περιληφθούν στο υπό διαμόρφωση νομοθέτημα οι δικλείδες ασφαλείας που θα κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των προσώπων στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων. Επίσης, θα πρέπει να διασαφηνίζεται, από πλευράς βιοηθικής, η χρήση της νέας τεχνολογίας και γενικότερα των νέων επιστημονικών εξελίξεων στο οικογενειακό δίκαιο».
Ένα ακόμη σημαντικό θέμα της εποχής μας είναι αυτό της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και το θέμα ελέγχου της έχει τεθεί επανειλημμένα από την Επιτροπή. Ερωτήματα όπως αν έχει δικαίωμα ένα παιδί που γεννήθηκε με δωρεά σπέρματος ή ωαρίου να γνωρίσει από πού κατάγεται το γενετικό υλικό του αλλά και ως πού εκτείνονται τα όρια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της ευγονικής είναι μερικά από τα ζητήματα που μόνο φιλοσοφικά δεν πρέπει να παραμείνουν.
Ύστερα από τη σχετική της Σύσταση της 10.6.2013, η αρμόδια Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ανασυγκροτήθηκε και προχώρησε ήδη σε εξαγγελίες για την ενεργοποίηση των διαδικασιών ελέγχου και αδειοδότησης των κλινικών που πραγματοποιούν εξωσωματικές γονιμοποιήσεις.
(*) Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής απαρτίζεται:
Πρόεδρος είναι ο Χριστόδουλος Στεφανάδης, καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αναπληρωτής Πρόεδρος είναι ο Ιωάννης Καράκωστας, ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μέλη της Επιτροπής είναι οι εξής:
- Νικόλαος Ανάγνου, καθηγητής Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Χαράλαμπος Σαββάκης, καθηγητής Μοριακής Βιολογίας – Μοριακής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
- Εμμανουήλ Καναβάκης, καθηγητής Ιατρικής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, καθηγητής Διοικητικού Δικαίου – Διοικητικών Θεσμών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Γεώργιος Βασίλαρος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Ευσέβιος Πιστολής, Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Σάμου-Ικαρίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΔΕΚΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ - ΕΜΠΕΡΙΣΤΑΤΩΜΕΝΑ - ΕΥΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΣΧΟΛΙΑ