Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Τι ήταν οι μαθηματικές μονομαχίες – Όταν οι επιστήμονες μάχονταν με όπλο τις... αποδείξεις τους. 

Στον απέραντο κόσμο των μαθηματικών δεν υπάρχουν όρια, ούτε και τέλος. Κάθε απόδειξη, κάθε θεώρημα ή λήμμα, θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μια... σταγόνα στον μαθηματικό ωκεανό. Ακόμα και οι πιο «ολοκληρωμένοι» μαθηματικοί, έχουν ελάχιστες γνώσεις σε σχέση με το σύνολο της μαθηματικής επιστήμης.

Το σαγηνευτικό, άγνωστο περιβάλλον των αριθμών με τα αμέτρητα άλυτα προβλήματα, εμπεριέχει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να «κοντραριστούν» δύο επίδοξοι επιστήμονες. Σήμερα στο διαδίκτυο κυκλοφορούν διάφορα online παιχνίδια κατάταξης, στα οποία δύο χρήστες «παλεύουν» για να λύσουν πρώτοι το μαθηματικό πρόβλημα που τους δίνεται, ώστε να ανέβουν στην λίστα με τους καλύτερους. Κάποιους αιώνες παλαιότερα όμως, οι μαθηματικές μονομαχίες ήταν αρκετά πιο ενδιαφέρουσες και σίγουρα πιο... σκληρές.

Οι εντυπωσιακές «μαθηματικές μονομαχίες» της Αναγέννησης – Οταν οι επιστήμονες έρχονταν αντιμέτωποι

Στην σύγχρονη επιστημονική κοινότητα, όποια καινούργια μαθηματική ανακάλυψη προκύψει δημοσιεύεται άμεσα. Θα φαινόταν εντελώς παράλογο αν ένας μαθηματικός επέλεγε να κρατήσει μυστικές τις... απόκρυφες πληροφορίες που μπόρεσε να αλιεύσει από τον σκοτεινό, μαθηματικό βυθό. Κατά την διάρκεια της Αναγέννησης όμως τα δεδομένα ήταν αρκετά διαφορετικά, αφού οι επιστήμονες της εποχής έβλεπαν με άλλο μάτι τα επιτεύγματα τους.

Ο ανταγωνισμός στις ακαδημαϊκές κοινότητες της Αναγέννησης, διέφερε κατά πολύ με το σημερινό κλίμα του «publish or perish» και των συνεχόμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων. Την εποχή εκείνη, η θέση του καθηγητή σε ένα πανεπιστήμιο ήταν ιδιαίτερα ασταθής. Ανά πάσα στιγμή μπορούσε να δεχτεί δημόσιες μαθηματικές προκλήσεις, από επιστήμονες που αποσκοπούσαν να του πάρουν την ακαδημαϊκή καρέκλα.

Ένας μαθηματικός πριν από πέντε ή έξι αιώνες, θα έπρεπε να είναι έτοιμος να
ανταποκριθεί σε μια πιθανή πρόκληση σε ακαδημαϊκή μονομαχία, καθώς οι συνέπειες μιας πιθανής ήττας μπορούσαν να αποβούν καταστροφικές για τη σταδιοδρομία του. Τι ήταν όμως μια «μαθηματική μονομαχία»;
Οι δύο μαθηματικοί που συμμετείχαν σε μια μονομαχία, παρουσίαζαν έναν κατάλογο με προβλήματα. Αφού αντάλλασσαν τις λίστες τους, ο καθένας θα έπρεπε να λύσει όσα περισσότερα μπορεί μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Για αυτόν τον λόγο, μια νέα μαθηματική ανακάλυψη, αποτελούσε ένα ισχυρό «όπλο» στα χέρια του επιστήμονα που την έκανε. Αν όμως για οποιονδήποτε λόγο έφτανε στο φως της δημοσιότητας, τότε πλέον αχρηστευόταν η ισχύ της.

Οι... μονομαχίες του 21ου αιώνα – Ο ανταγωνισμός στον σύγχρονο κόσμο της επιστήμης

Υπό τις συνθήκες της εποχής, οι μαθηματικές μονομαχίες αποτελούσαν ένα κριτήριο αξιολόγησης για τους μαθηματικούς. Πλέον κάτι αντίστοιχο θα ήταν εντελώς παράλογο, αφού υπάρχουν πολύ πιο αποτελεσματικοί και εύκολοι τρόποι για να αναγνωριστεί η αξία ενός μαθηματικού. Οι δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά έχουν πάρει τον ρόλο των «μονομαχιών», με τους επιστήμονες του 21ου αιώνα να προσπαθούν να «διαφημίσουν» όσο περισσότερο μπορούν το όνομα τους μέσα από αυτές.

Ο ανταγωνισμός στον χώρο της επιστήμης δεν έχει περιοριστεί καθόλου. Το μόνο που άλλαξε με την πάροδο των χρόνων είναι ο τρόπος με τον οποίο «μάχονται» δύο επιστήμονες του ίδιου αντικειμένου. Οι μονομαχίες ωστόσο, ίσως και να συνετέλεσαν σε μια σειρά από μεγάλες μαθηματικές ανακαλύψεις. Αλλωστε κατά την περίοδο της Αναγέννησης υπήρξε μια... επιστημονική επανάσταση, με διάφορους κλάδους να εξελίσσονται σημαντικά.

Σήμερα όσα έχουν ανακαλυφθεί είναι διαθέσιμα για κάθε ενδιαφερόμενο επιστήμονα. Πριν από 5-6  αιώνες τα δεδομένα ήταν εντελώς διαφορετικά, με κάθε μαθηματικό να στηρίζεται κυρίως στις γνώσεις του. Οι ατελείωτες πληροφορίες που μπορεί να συλλέξει κανείς σήμερα, κυρίως μέσω του διαδικτύου, του παρέχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να εξελίξει την επιστήμη του. Από την άλλη, η αβεβαιότητα της Αναγέννησης ωθούσε με τον τρόπο της τους μαθηματικούς της εποχής να δημιουργήσουν τα δικά τους θεωρήματα.